Et, tavuk, balık gibi her türlü hayvan etinin, bu hayvanların doğal hayatta yavruları için yaptığı süt, yumurta, bal gibi hayvansal ürünlerin ve bu ürünlerden elde edilen peynir, yoğurt, kefir gibi yiyeceklerin hiçbirinin tüketilmediği beslenme şekline vegan beslenme deniyor. Ama veganlık sadece bir beslenme biçimi değil. Etik, sağlık ve çevre olmak üzere başka boyutları olan bir yaşam felsefesi.1 Kasım Dünya Vegan Günü. 1944’te İngiltere Vegan Topluluğu tarafından ilan edilmiş bu gün vesilesiyle yeme-içme alışkanlıklarından modaya, restoran ve kafelerden tariflere kadar konuyla ilgili pek çok başlığı veganlara ve uzmanlara danıştık.
ARKADAŞLARIM VE AİLEM EN BAŞTA TEPKİLİ DAVRANDI
Özgün Simekli, 30, kabin amiri
Ben iki yıllık vejetaryenlikten sonra üç yıldır vegan yaşayan biriyim. Veganlık bir insanın kendisine, hayvanlara, doğaya zarar vermeden yaşama çabasıdır. Günlük ihtiyaçlarımızı karşılarken; beslenirken, giysi alışverişi yaparken, seyahat ederken, eğlence aktiviteleri seçerken hayvan zulmü içermeyen seçimler yapmaktır.
Örneğin kozmetik reyonlarında hayvanlar üzerinde test edilmemiş ürünlerden satın almak vegan bir seçimdir.
Sosyal medyada vegan spor beslenmesi, vegan tatlı tarifleri, vegan alışveriş blogları, vegan giyim ipuçları gibi içerikler çok ilgi çekiyor. Bu paylaşımlar veganlığın bilinirliğinin arttırılması ve veganlığın kolay yaşanılabilir olduğunun gösterilmesi açısından çok yararlı. Instagram’da global vegan gündemi takip etmek için @plantbasednews sayfasını, Kore yemeklerini çok sevdiğim için @the.korean.vegan hesabını ve vegan aktivisti @jamesaspey’i takip ediyorum.
Facebook’taysa farklı şehirlerdeki vegan kafeler ve vegan seçenekleri olan restoranlar için Gezen Vegan sayfasına üyeyim. Çevremde yeni vegan olan arkadaşlarıma motive olmaları konusunda destek oluyorum. Vegan olmayan ürünleri içeriklerine göre nasıl ayırt edeceklerini, ayakkabı ve kıyafet seçerken hangi materyallerden kaçınmaları gerektiğini, veganlıkla ilgili logolar, alerjen ve uyarı işaretlerinin işimizi nasıl kolaylaştırdığını anlatıyorum. Arkadaşlarım ve ailem bu yolculuğumum en başlarında biraz tepkili davrandılar. Fakat zamanla bendeki pozitif değişimleri gözlemleyerek destekçim olmaya başladılar. Açılan her yeni vegan kafe/restoran biz veganlar için sevindirici bir haber oluyor.
Fakat bu mekânların çoğu belirli bölgelerde ve belirli bir sosyoekonomik topluluğa hitap ediyor. Bu nedenle düşük gelirli insanlar ya da öğrenciler için farklı lokasyonlarda, ekonomik vegan kafelerin açılmasını umuyorum. Aslında vegan olmanın tek zor tarafı var, o da yeterli bilgiye sahip olmayan insanların küçümseyen sorularına yanıt vermek.
ÖZGÜN SAYESİNDE BEN DE SAĞLIKLI BESLENMİŞ OLUYORUM
Arkadaşı, Şarkıcı Edis
Özgün’le çok uzun süredir yakın arkadaşız. Dolayısıyla veganlık öncesi ve sonrasını karşılaştırdığımda çok daha enerjik ve pozitif olduğunu söyleyebilirim. Eski kız arkadaşından sonra vegan olmuştu, şimdi de o bizleri etkileyip bu yolculuğuna dahil ediyor. Onun bu gelişimi beni de çok olumlu yönde etkiliyor; örneğin süt ürünlerini hayatımdan belli miktarda çıkarıp bitkisel alternatifleriyle değiştirdim. Ben de önümüzdeki sene vegan olmaya hazırlanıyorum, bunda Özgün’ün çok büyük etkisi var. En son Çeşme tatilimizde gitmek istediğimiz restoranları önceden arayıp rezervasyon yaptırırken vegan seçenek hazırlamalarını rica etmiştik. Beraber yemeyi en sevdiğimiz şey, bir otelin spesiyali olan kızarmış tofu peynirli Akdeniz salata. Bir de gizli vegan burger tarifimiz var! Birlikte yemeğe çıktığımızda genelde meze ve zeytinyağlı seçeneği olan restoranları tercih ediyoruz. Herkes için birçok seçenek mevcut oluyor ve sağlıklı bir öğün yemiş oluyoruz. En son doğum gününde vegan pasta bulmak için çok uğraştığımı hatırlıyorum. Umarım önümüzdeki yıllarda ülkemizde yaşayan veganlar için daha çok seçenek olur ve bu etik yaşam tarzı çoğalarak artar.
Bu felsefenin takipçileri için sosyal medyada çok sayıda hesap var. Tariflerden alışverişe kadar pratik bilgiler paylaşıyorlar.
SOSYAL MEDYADAN VEGAN SAYFALARINI TAKİP EDİN
Özgür Selim Gülder, 28, opera şarkıcısı
Dört yıldır veganım. İlk başta zorluk yaşadım, özellikle dışarıda yerken fakat kısa sürdü. Veganların dışarıda yemek yedikleri yerlere ve aldıkları ürünlere dikkat etmesi gerekiyor. Hiç tahmin etmediğiniz bir ürünün içinde hayvansal gıda bulunabiliyor.
Diğer veganların da bulunduğu ve bilgi paylaşımı yaptıkları (örneğin Çalışan Vegan gibi) sayfalardan yardım almakta fayda var. Anadolu mutfağı vegan yemekler açısından oldukça zengin, birçok yerde vegan yemek bulabiliyorum. Vegan restoran sayısının çoğalmasını dilerim fakat vegan restoran olmayıp veganların yemek yiyebileceği çok yer var.
Bu konuda ülkemiz avantajlı. Özellikle fiyat konusunda. Yalnız bazen özellikle sorduğunuz halde restoranlar yanlış bilgi verebiliyor. Sosyal medyada Vegan Piknik, Çalışan Vegan ve Abolisyonist Vegan Hareket ve tarifler için Seeds and Miles hesaplarını takip ediyorum.
ONU RAHATSIZ EDECEK ŞEYLER ALMIYORUM
Ablası, Özge Başak Gülder, 36, gemi mühendisi
Bir veganla vakit geçirmenin normalden farkı yok. Bir sömürü, bir cinayet olarak nitelendirdiği için mümkün mertebe onu rahatsız edecek ürünler tüketmemeye çalışıyorum. Elbette vegan bir ürün almaya dikkat ediyorum, içeriklerini inceliyorum. Bazen birlikte yemek yiyebilecek yerler bulmakta zorlanıyoruz. Ama ayak uydurduğum için bir problem yaşamıyorum.
ÜRÜNLERİ AYIRT ETMEK HİÇ KOLAY DEĞİL
Stil yazarımız Neslişah Şatıroğlu
Başta sadece bir beslenme şekli olarak hayatımıza giren vegan kavramı son yıllarda kozmetik ve moda dünyasını da etkisi altına aldı.
Vegan giyim biçimini benimsemek tıpkı beslenme şeklinde olduğu gibi, hayvansal olan ya da hayvanlar üzerinden elde edilen hiçbir ürünü tüketmemek ve tüm ihtiyaçların bitkisel kaynaklar aracılığıyla karşılanması anlamına geliyor.
Ancak vegan tekstil, üretim aşamaları ve yerine kullanılan malzemeler nedeniyle sürdürülebilirlik tartışmalarının ana konusu. Vegan olarak adlandırılan her ürünün gerçekten öyle olup olmadığını ayırt etmek de pek kolay değil.
EN GÜVENİLİR YOL, ÜZERİNDE LOGO OLANLARI TERCİH ETMEK
Yeşil Yama, sürdürülebilir tekstil danışmanı, İrem Yanpar Coşdan
Hayvanlara yönelik her türlü sömürü ve zulmü reddeden vegan yaşam biçimi, söz konusu giyim ve tekstil olduğunda ekstra bir araştırma ve çaba gerektiriyor. Yaygın görüşün aksine, bir ürünün hayvansal elyaf içermemesi, onu vegan yapmak için yeterli değil. Ürünün üretiminde kullanılan boyar madde, kimyasal ve yapıştırıcıların yanı sıra üzerindeki düğme, fermuar, etiket gibi aksesuarlarının da hayvansal madde içermemesi gerekiyor. Bu noktada, müşterinin doğru bilgilendirilmesi için devreye, bağımsız kuruluşlarca verilen, Peta, Vegan Standard, VeganOK, Animal Free Fashion gibi sertifikalar giriyor. Vegan yaşam tarzını benimseyenler için en güvenilir yol, üzerinde bu kurumların logosunu taşıyan ürünleri tercih etmek.
Yün, ipek gibi etik uygulamalar bile kabul görmüyor
Hayvansal içeriği olmadığı için vegan kabul edilen pamuk ve polyester gibi birçok elyaf, üretim aşamalarında verdiği çevresel tahribat nedeniyle hayvanlar ve insanlar dahil tüm ekosisteme olumsuz etki ediyor. Buna karşın; hayvan refahı gözetilerek yapılan yün üretimi ve kelebek kozayı terk ettikten sonra elde edilen Barış İpeği (Peace Silk) gibi etik uygulamalar, hayvanları bir ürün veya hammadde olarak gördüğü için veganlar tarafından kabul görmüyor. Bu noktada, organik pamuk, keten, geri dönüştürülmüş polyester gibi hem vegan içerikli hem de üretim adımlarındaki çevresel etkisi en aza indirilmiş materyaller, her iki görüşün de kaygılarını karşılıyor.
