Antik dünyadaki yaygın inanışa göre ruhumuzun hayati parçaları, bağırsaklarda ve diğer temel organlarda bulunur. Antik Yunan ve Roma teorileri elbette kesin doğru olmayabilirler, ancak bağırsaklarımız kesinlikle, kolonileşmiş milyarlarca mantar ve bakteriye ev sahipliği yapıyor.
Bu durum ilk başta düşününce hoş hissettirmeyebilir. Ancak bu mikroorganizmalardan oluşan karışık flora, bağırsaklarımızın ve tüm vücudumuzun sağlığını korumada kilit bir role sahip. Aslında bağırsakların sağlıklı olması, bireylere bir dizi fiziksel ve zihinsel fayda sağlayabilir.
Westfield Health, bağırsak sağlığının önemine bir göz atarken, aynı zamanda bağırsakların hasta olduğunu gösterebilecek olası belirtileri ve bağırsak sağlığını hangi gıdaların iyileştirmeye yardımcı olabileceğini vurguluyor.
Bağırsak Sağlığı Neden Önemli?
Bağırsak sağlığı söylemini, bağırsak ve sindirim sistemimizin genel sağlığına atıfta bulunmak amacıyla kullanma eğilimindeyiz. Her daim farkındaymış gibi yaşamak elbette pek kolay değil, ancak sindirim sistemi tartışmasız vücuttaki en önemli sistemlerden biri.
Sindirim sistemi, organların ve sistemlerin doğru çalışması için ihtiyaç duydukları tüm farklı besin maddelerini emmekten sorumlu. Elbette sindirim sisteminin yegâne görevi bu değil, aynı zamanda emilmeyen gıdaların vücuttan çıkış yollarını bulmalarını sağlayarak bu atıkların uzaklaştırılması da bu sistemin görevi.
Bağırsaklar, ayrıca vücudu besler ve vücudun istenmeyen “istilacılardan” korunmasına yardımcı olabilirler.
Araştırmalar, bağırsaklarımızdaki (özellikle kolon, yani kalın bağırsaktaki) bakteriler ile bağışıklık sistemimiz arasında güçlü bir bağlantı olduğunu gösteriyor.
Bağırsak florasında yaşayan bakteriler, bağışıklık sistemine hem iyi huylu hem de zararlı mikroorganizmaları tespit etmeyi ve bunları tanımayı öğretebilirler. Bu bağlamda bakıldığında bağırsak florasının görevi büyük önem arz ediyor; çünkü bu, vücudun zararsız mikroplarla karşılaşması durumunda bağışıklık sistemimizin alevlenmeyeceği anlamına geliyor. İmmün sistem bunun yerine, gerçek “tehditleri” belirler ve buna göre bir müdahalede bulunur.
Bağırsakların sağlıklı olması, ruh halimizi ve zihinsel sağlığımızı da olumlu yönde etkileyebilir. Aslında; sosyal davranış şeklimizi, ruh halimizi, iştahımızı ve uykumuzu etkileyen bir nörotransmitter olan vücudumuzdaki serotoninin yaklaşık yüzde 90’ı bağırsaklarda üretiliyor.
İyi beslenmiş bağırsaklar, bireyin genel durumu üzerinde harikalar yaratabilir; bağırsaklarda ve sindirim sisteminde her şey tıkır tıkır işliyorsa, haliyle modumuz da o ölçüde yüksek olur.
Bağırsakların Sağlıksız Olduğunu Gösteren Belirtiler
Daha önce de belirtildiği gibi, sağlıklı bağırsaklar ve bağırsak floralarında yaşayan mikroorganizmalar, sayısız olumlu işlevi verimli bir şekilde yerine getirirler.
Peki, sağlıksız bağırsaklar hangi belirtileri vererek tanınırlar? İşte, dikkat edilmesi gereken birkaç semptom:
Mide Rahatsızlığı – Mide ağrısı bazen sindirimin zayıf olmasının bir sonucu olabilir. Aslında, dengesiz bir bağırsak, besinleri sindirmeyi ve bu sindirim işlemi sonrasında açığa çıkan atıkları ortadan kaldırmayı daha zor yapar. Şişkinlik ve mide bölgesinde yanmadan (pirozis) ishal ve kabızlığa kadar, sağlıksız bir bağırsağa işaret edebilecek pek çok işaret bulunur.
Sindirim Sorunları – Belirli gıda intoleranslarından muzdaripseniz, belirli gıdaları sindirmekte zorluk yaşıyorsunuz demektir. Bu durum, bağırsaklarda yaşayan bakterilerin yeterli kalitede olmamalarından da ileri gelebilir. Gıda intoleransları, mide bulantısı ve karın ağrısı gibi hoş olmayan etkileri tetikleyebilir.
Uyku Kaybı – Yukarıda da açıkladığımız gibi, vücutta bulunan serotoninin önemli bir yüzdesi bağırsaklarda üretilir. Serotonin, kişilerdeki ruh halini etkilemenin yanı sıra uyku hissini de düzenleyebilir. Sağlıksız bağırsaklar serotonin üretme konusunda zorluk yaşayabilirler, bunun sonucunda da kalitesiz uyku veya uykusuzluk gibi sorunlar görülebilir. Uykuda yetersizlik, uzun vadede kişilerde kalıcı yorgunluğa neden olabilir.
Migren – Yapılan araştırmalar, bağırsak sağlığı ile kişilerde güçlü baş ağrıları görülmesi arasında bir bağlantı olduğunu gösteriyor. Migren ağrılarından muzdarip kişilerin de gastrointestinal problemlere sahip olma olasılığı haliyle daha yüksek.
Tahriş Olmuş Cilt – Akne ve sedef hastalığından egzama ve cilt döküntüleriyle seyreden dermatolojik çoğu hastalığa kadar ciltte görülen tahriş vb. lezyonlar, bağırsakların sağlıksız olduğu anlamına gelebilir. Örneğin egzama, bağırsaklarda yaşanan bir iltihabın sonucu olabilir. Gıda alerjileri veya yetersiz beslenme, belirli proteinlerin vücut boşluklarına sızmasına neden olabilir ve bu da cilt sağlığını önemli düzeyde etkileyebilir.
Bağırsaklar Nasıl Beslenir?
Bağırsakların dengesiz çalıştıklarını gösteren semptomların oldukça rahatsız edici olabileceği inkar edilemez bir gerçek. Israrcı ağrı ve diğer çeşitli yan etkilerle mücadele ediyorsanız, mutlaka doktorunuza başvurun. Bağırsak sağlığını ilgilendiren bazı durumlarda, nadir de olsa sorunlar ameliyat dahi gerektirebiliyor.
Sindirim sisteminizin sağlığını geri kazanmak için atabileceğiniz başka basit adımlar da var elbette. Örneğin doğru yemeklerle beslenmek, düzgün çalışmayan bağırsak bakterilerinize yardım etmenin bir yolu. Peki menünüzde nelere yer vermelisiniz?
Lif – Bağırsaklarda yaşayan iyi huylu bakteriler, bitki bazlı yiyecekleri ve lifi severler. Meyve, sebze, kepekli tahıllar veya kabuklu yemişlere, eğer bir intoleransınız yoksa diyetinizde mutlaka yer verin. Bol miktarda lif alımı, bağırsaklardaki bakterileri besleyecek ve bağırsakların sağlığını yukarılara taşıyacaktır. Liften fakir bir diyet ise sizi şişkinlik ve gaz problemleriyle baş başa bırakabilir.
Sızma Zeytinyağı – Sızma zeytinyağını diğer yağlara tercih etmek, bağırsaklarınızın sağlığına büyük ölçüde yardımcı olacaktır. Aslında sızma zeytinyağı, bağırsaklarınızı iyileştiren mikrop dostu polifenol maddesini büyük miktarlarda bulundurur.
Probiyotik Yiyecekler – Probiyotikler bağırsaklarda doğal olarak bulunur ve irritabl bağırsak sendromuna yardımcı olmak gibi sindirim sistemiyle ilgili bir dizi faydaya sahiptirler. Mayalanmış vegan yoğurtlar (süt içermeyen pek çok yoğurt çeşidi mevcuttur ve evde kendiniz yapabilirsiniz) harika bir probiyotik kaynağıdır ve aktif bir şekilde daha iyi bağırsak bakterilerinin gelişmesini teşvik edebilir.
İşlenmiş Gıdalardan Kaçının – Mümkün olduğunca, yüksek oranda işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır. Bu gıdalar genellikle “iyi” bakterileri bastırırken “kötü” mikroorganizmaları artıran bileşenlerden zengindirler.
Vücudu enerjik tutmaktan ruh halimizi yükseltmeye kadar, sağlıklı bağırsaklar, sağlığımız üzerinde oldukça önemli bir yere sahipler. Bu yazının, bağırsaklarınızda yaşayan “iyi” bakterileri nasıl besleyeceğiniz ve hasta bağırsaklarla ilgili olası belirtileri nasıl tespit edeceğiniz konusunda size bir fikir vermesini umuyoruz.
