Yayınlanan son bir rapora göre 2040 yılı itibarı ile dünya et üretiminin büyük bölümü hayvan kaynaklı olmayacak. Buna göre hayvansal et yerine bitkisel bazlı et alternatifleri ve hücre klonlama yöntemi ile üretilen kültür etlerinin pazar payı yüzde 60’a yükselecek
Bu alternatiflere genel olarak vegan veya vejetaryen et alternatifleri deniyor. AT Kearney küresel danışmanlık firması tarafından uzman görüşlerine dayandırılarak hazırlanan raporda hayvancılığın çevreye verdiği ciddi zararın yanı sıra gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlarda hayvanlara ilişkin etik konularla ilgili giderek artan farkındalığa dikkat çekiliyor ve önümüzdeki yıllarda hükümetlerin ve özel sektörün gelen talepler doğrultusunda bu yönde hareket edeceği öngörülüyor.
Etik ve maliyet
Rapora göre artık büyük çaplı çiftlik hayvancılığı önemli bir kesim tarafından ‘gereksiz kötülük‘ olarak görülüyor. Birkaç yıl öncesine kıyasla yeni çıkan ve neredeyse moleküler seviyede dizayn edilmiş, sağlıksız katkı maddeleri veya koruyucular içermeyen, kolesterolsüz, lifli ve besin değeri yüksek vegan etlerin maliyet noktasında da önemli avantajları ortaya çıkmaya başladığı aktarılıyor.
Etten ayırt edilmesi giderek zorlaşan bu gıdaların üretimi için ihtiyaç duyulan alan, kullanılan enerji, su, üretilen karbon emisyonu ve dolayısıyla pek çok kalemde ödenen vergiler giderek bu ürünleri daha karlı hale getiriyor. Daha fazla çeşidi ve alternatifi oluşan vegan et ürünlerinin daha fazla sayıda tüketiciye ulaşması ile bu ürünlere olan merak, güven ve tüketim de artıyor. Rapora bu ürünlerin kısa süre içerisinde piyasada ciddi bir pay sahibi olacağını belirtiyor.
Çevreye olan olumsuz etki
Günümüzde konvansiyonel et endüstrisi bir milyar hayvan üzerinden yılda 1 trilyon dolar ciro elde ediyor ve önümüzdeki yıllarda da bu pazar pastanın büyümeye devam edeceği belirtiliyor. Ne var ki, yayınlanan araştırmalar bu sektörün gezegene verdiği zararı bilimsel rakamlar ile ortaya koymuş durumda: Atmosfere salınan sera gazları, kullanılan su miktarı, ihtiyaç duyulan alan için yok edilen ormanlar, başka canlı türlerinin neslinin tükenmesi, milyarlarca çiftlik hayvanının oluşturduğu dışkı nedeniyle kirlenen nehirler ve denizler, göllerde ve koylarda oluşan hipoksik ölü bölgeler, doğaya karışan antibiyotikler ve daha pek çok farklı yan etki nedeniyle hayvancılık; enerji sektörünün ardından küresel ısınma ve iklim krizine neden olan en büyük ikinci neden olarak sıralanıyor.
Beyond Meat, Impossible Foods ve Just Foods gibi büyük markalar piyasanın yeni ve iddialı oyuncuları. Bazıları halka açılan bu markaların değerleri şimdiden yüzlerce milyon doları buldu. Bugün toplam değerin 1 milyar dolar düzeyinde olduğu belirtilirken pazar payının önümüzdeki yıllar boyunca artmaya devam edeceğine kesin gözüyle bakılıyor.
- Vegan burger firması 100 milyon dolarlık hisse arzına hazırlanıyor
- Vegan gıda firması Beyond Meat hisselerinde rekor değer artışı
Kültür etleri zamanla en büyük pazar payını elde edecek
Bu firmaların tamamı bitkisel bazlı et alternatifi üretmeye çalışmıyor. Aralarında gerçek hayvansal hücreleri klonlayarak laboratuvarda kas dokusu oluşturan üreticiler de var. Bu noktada üç boyutlu yazıcılar kullanılıyor. Çevre ve etik açısından bu yöntem problemleri çözse de maliyet olarak henüz karlılık açısından yapılabilir değil.
Üst kalite et alternatiflerinin şimdilik geçiş ürünleri olduğuna dikkat çeken rapor bu ‘kültür et‘ yönteminin uzun vadede önemli bir pazar payına ulaşacağı ve neticede vegan alternatif ürünleri geçeceğine hatta konvansiyonel et pazarını yakalayacağına dikkat çekiyor. Vegan alternatiflerin tat olarak kültür etlerle rekabet etmesi mümkün görülmüyor.
Rapora göre 2040 itibarı ile dünyada üretilen tüm etlerin yüzde 35‘i kültür etlerden yüzde 25‘de vegan alternatiflerden oluşacak.
Besin değeri ve sürdürülebilirlik
Yine rapora göre günümüzde dünyada alınan bitkisel hasadın yarısı çiftlik hayvanlarına yediriliyor. Yem haline gelen bu bitkilerin kalorisel olarak yalnızca yüzde 15‘i et yiyen insanlara geçiyor. Ancak kültür etlerinde ve vegan alternatiflerinde bu oran yüzde 75‘e çıkıyor.
Özellikle Çin, Hindistan ve ABD gibi ülkelerde kültür etlerinin uzun vadede mutlaka galip geleceği ve pazarda aslan payını alacağı kaydediliyor ve sürüdürülebilir protein tüketimi modelinin tüm dünyaya yayılacağı not düşülüyor. Sonuç olarak 20 yıl içerisinde dünyanın et tüketiminin yüzde 60‘ının mezbahanelerden gelmeyeceği ileri sürülüyor.
