Doğa yürüyüşü, bisiklet turu, tırmanış gibi spor aktivitelerinde vegan beslenme hakkında bir şeyler yazmak istiyordum ne zamandır. Kendisi de vegan olan beslenme ve diyet uzmanı Kevser Başkara’dan yardım istedim. Hazırladığı güzel bir yazıyla spor aktivitelerinde vegan beslenme hakkında bilmemiz gerekenleri aktardı.
Yazıyı aşağıda kendi kaleminden okuyabilirsiniz ama yazıya geçmeden önce bir iki ufak hatırlatma yapmak istiyorum.
Kevser Başkara’nın harika bir web sitesi var. Vegan beslenmeyle ilgili bilimsel bilgilere, özgün sağlıklı tariflere ve sağlıklı yaşam önerilerine ulaşabileceğiniz http://vegandiyetisyen.com/ sitesini takip etmenizi öneririm. Bir de Kevser her çarşamba 14.00’da 94.9 FM Açık Radyo’da Vegan Sağlık Programı’nı hazırlayıp sunuyor. Hem sağlıklı beslenme ile çok önemli şeyler anlatıyor hem de vegan beslenmeyi hayatımıza adapte ederken uygulayabileceğimiz şeyler konusunda çok değerli bilgiler veriyor. Eğer vegan yaşam biçimine meraklıysanız ve yeni şeyler öğrenmek istiyorsanız mutlaka radyo programlarını takip edin. Kaçırdığınız radyo yayınlarına da buradan ulaşabilirsiniz. Artık sizi Kevser Başkara’nın kaleminden Spor Aktivitelerinde Vegan Beslenme yazısıyla baş başa bırakıyorum.
Kevser Başkara’nın Kaleminden: Spor Aktivitelerinde Vegan Beslenme
Beslenme ve Diyet Uzmanı Kevser Başkara
Son zamanlarda sporcular, performanslarını artırmak için vegan beslenmeye geçiyor. Dünyanın ünlü ve başarılı sporcularından, benim de takip ettiğim 3 dünya maraton rekoru sahibi Vegan Ultramaraton Sporcusu Fiona Oekes de vegan besleniyor.
Peki bu sporcu vegan beslenerek bu işi nasıl yapıyor?
Bir sırrı filan olduğunu düşünmeyin, bedeninin ne istediğini iyi keşfetmiş, tüm ihtiyaçlarını karşılayacak bilinçli bir vegan beslenme uyguluyorlar.
Uzun yol bisikleti, uzun koşu gibi efor gerektiren sporlarda nasıl beslenmeliyiz?
Yeterli ve dengeli beslenme sporcunun başarısını garantilemez. Ancak, yetersiz ve dengesiz beslenme, sporcuda performans düşüklüklerine neden olur. Dayanıklılık sporlarında olsun, kısa mesafe sporlarında olsun beslenmeyi düzgünce yapmadığınız zaman hem spor esnasında sıkıntılar doğar hem de spor sonrası toparlanma uzun sürer, sakatlıklar yakanızı bırakmaz. Yapı malzemesini, çimentoyu sağlam tutmadan inşa ettiğiniz neyse kısa zamanda çökmeye mahkumdur.
İyi beslenme bir sporcuya ne kazandırır?
- Sporcu performansı yüksektir.
- Yapılan antrenman etkinliği en üst düzeydedir.
- Hastalık ve sakatlanma oranı düşüktür, bu durumlardan sonra toparlanma zamanı kısadır.
- Çocuksa büyüme ve gelişmesi sağlıklı bir şekildedir.
- Vücut ağırlığı ve vücut yağı önerilen sınırlardadır.
Ben niçin spor yapıyorum?
İki yıldır vegan yaşıyorum. Yaşam kalitemi artırmak, vücudumun bileşenlerini korumak, yağlanmayı önlemek, hastalıklara direncimi artırmak (çok etkisi oldu) için bisiklet, tempolu yürüyüşler ve hafif patika koşuları yapıyorum.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Kevser Başkara
Peki vegan sporcular bu tür sporlarda nasıl beslenmelidir?
Öncelikle spor dallarının her birinin enerji gereksinimi farklıdır. Maraton koşucusuyla bir yüzücünün vücut yağ bileşeni farklıdır. Bu da şu demektir: Beslenmede içerik yüzdeleri de farklıdır. Bir yüzücün vücudunda diğer dallardaki sporculara oranla daha fazla yağ bulunması gerekir.
Örneğin, uzun yol bisiklet sporcususunuz: 1 haftalık bir tura gideceksiniz, yanınıza neler almalısınız?
Öncelikle vücuda enerjiyi veren şekerlerdir, ama işlenmiş şekerler değil, kurubakliyat, sebze, tahıl, meyve, yağlı tohumlarda bulunan doğal şekerlerden gereksinimler kadar faydalanmak gerekiyor. Uzun maraton koşucularına 6 günlük yarışlarında beslenmeleri için planlar oluşturmuştum, sürekli şekerli şeyler yemek de sıkıntı yaratabiliyor, tuz kaybı da olacağı için tuzlu yiyecekler de alınmalıdır.
Bağırsak sporcular için niçin önemli?
Sporcu beslenmesi ve bağırsaklarla ilgili aldığım bir eğitimde bağırsakların sporcu performansını ne kadar fazla artırdığını öğrendiğimden beri bu konuyla ilgileniyorum. Zaten doğru vegan beslenmenin performansı artırma nedenlerinden biri bağırsakları düzenlemesidir. Çünkü, tüm besin maddeleri bağırsaklardan emiliyor ve buradan salgılanan hormonlar da performansı artırmaya yardımcı oluyor. Sporcu danışanlarıma uyguladığım beslenme ve diyet programlarında üzerinde durduğum konulardan biri de bu.
Vegan beslenme bir sporcuya ne katar?
Antioksidant kapasitesini artırır, hastalıklara direnci artırır, insülin direncini kırmaya yardımcıdır, yani enerji için şekeri kandan kas hücresine alırken anahtar görevi olan insülinin doğru çalışmasını sağlar. Vücut yağlanmasını düzenler, sporcuda en önemlisi yaptığı spora göre yağ dağılımıdır. Koşu sporuyla ilgileniyorsanız ve vücut ağırlığınız ve vücut yağınız fazlaysa performansınız düşecektir.
BESLENME ÖNERİLERİ:
- Su ve elektrolit kayıpları oluşmaması için yanınıza kendi yaptığınız sporcu içeceğinizi alın. Su ve elektrolit kaybettiğinizde hipotermiye girebilirsiniz. Kendi yaptığım sporcu içeceği tarifini yazının sonunda vereceğim.
- Kuru meyveler almayı ihmal etmeyin. Çok fazla ihtiyacınız olacak:)
- Evde yaptığınız kolay tariflerden kurabiyeler yapıp yanınıza alabilirsiniz, ben hep evde yaptıklarımı yanımda taşıyorum. “Proteinli enerji topları” tarifi yazının sonunda…
- Mutlaka yanınızda taze meyve taşıyın. Kolay meyveler: muz, elma, armut vb.
- Çok uzun yolculuğa çıkacaksanız, yükte hafif besin değerinde ağır gıdalara yönelebilirsiniz.
- En önemlisi vücudunuzun ihtiyacı olan kadar beslenmek. Fazladan beslenmek performansı düşürür. Bu nedenle sporcunun halinden anlayan bir beslenme ve diyet uzmanından destek alın.
Takviyelere sarılmadan beslenmenizi düzenlemenizi öneririm. Sporcu beslenmesi biraz daha detay ister, antrenman öncesi, sonrası, antrenman sırasında, dinlenme zamanında dikkat edilmesi gereken detaylar vardır. Yaptığınız spor türü, cinsiyetiniz, kan tahlili sonuçlarınız, vücut yapınız, ekonomik durumunuz beslenme planınızı etkileyecektir.
Her gün daha adını dahi bilmediğimiz nice sporcunun vegan beslenmeye geçtiğiyle ilgili haberler okuyoruz. İlerleyen günlerde daha fazla okuyacağız, çünkü vegan beslenen sporcuların başarısı vegan beslenme konusunda en yaygın mitleri çürütüyor. Bu da kulaktan kulağa yayılıyor.
NOT: Öneriler kişisel değildir, tedavi amaçlı kullanılmamalıdır. Kişisel beslenme önerileri, parmak iz gibidir. Lütfen kişisel öneriler için beslenme ve diyet uzmanınıza danışınız.
