Kesin donus yapmadan once kisa bir tatil icin Turkiye’ye geldim. Sicagi sicagina da deneyimlerimi paylasmak istedim.Bir yerde turist olmak, orada yasamaktan farklidir. Tatildeyken disarida gecirilen zaman cok uzun olur, dolayisiyla disarida yenen yemek sayisi da coktur. Insan hic ayird etmeden herseyi yedigi zaman disarida yemek daha zahmetsiz, ama bir farkliliginiz olunca durum degisiyor.
Turk mutfaginin zeytinyaglilari neredeyse her zaman veganlarin imdadina yetisiyor. Onun disinda da ulkedeki kuralsizlik burada isinize yariyor cunku istediginiz bir seyi asciya yaptirma sansiniz artiyor. Ornegin bir pideciye gidip kasarsiz ve tereyagsiz, sadece sebzeli bir pide yaptirabiliyorsunuz. Tabi o pide, iyilik olsun diye uzerine kasar serpilmis olarak gelebilir, sebzeler tereyaginda harmanlanmis olabilir, o ayri konu.
Kahvaltiyla baslayalim. Ailecek disarida kahvaltiya gittiniz. Vegan olaniniz ne yiyebilir?
Klasik Turk kahvaltisi icindeki ekmek, domates, salatalik, zeytin, zeytinyagi, ayrica kahvalti meknalarinda yeni yeni bulunmaya baslanan kuru meyve, ceviz, tahin, pekmez gibi seylerin hepsi vegan. Yulaf ezmesive cogu musli de vegan. Ben yulaf ezmeleri icin yanimda soya sutu bulunduruyordum, yulaf ezmesini cay icin hazirlanan sicak su ile yumusatip uzerine soya sutu ekliyordum ve kuru meyve ve kuruyemis namina ne varsa icine katiyordum, biraz da taze meyve ve pekmez. Ha bir de gozlemeler. Gozlemenin bitkisel yag ile pisirilmesini isterseniz patlicanli, patatesli, vs. gozlemeler kahvaltiya cesit katiyor. Bir de simit ve cay var tabi.
Ogle ve aksam yemeklerine gelince… Dengeli ve saglikli beslenmeye calisiyorsaniz biraz zorlanabilirsiniz. Zeytinyaglilar imdadiniza yetisiyor genellikle. Taze fasulye, zeytinyagli dolma, zeytinyagli sarma, enginar, borulce, barbunya en sik rastladigim zeytinyaglilar oldu. Yanina da yogurt yerine limon isteyebilirsiniz. Bunun disinda Istanbul’da bircok mekanda zengin salata secenekleri bulmak mumkun. Bazen bunlara menude gordugunuz baska seyleri ekletebilirsiniz, veya salatanin icine konulan peyniri cikarttirabilirsiniz. Sansiniz varsa ozellikle tahilli salatalar hem cok besleyici hem de sicak yaz gunleri icin birebir.
Bir de lokanta tipi yemekler var. Etsiz nohut, etsiz kuru fasulye, pirinc pilavi, bulgur pilavi, corbalar, vs. Yalniz bunlar her zaman vegan degil ne yazik ki. Bu yemeklere bazen et suyu katiliyor, bazen bulyon, bazen tereyagi, bazen de margarin. Turkiye’de vegan margarin gormedim henuz, varsa da bu mekanlarin vegan margarin kullandigini sanmiyorum. Bitkisel margarin veya zeytinyagli margarin deyince sanki herseyi bitkisel olur saniliyor, oysa ki Turkiye’de margarinlere sut tozu veya peyniralti suyu katiliyor.
Ya tatli?
O biraz zor olabilir. Meyve tabagi iyi bir opsiyon. Bazen asure bulabilirsiniz, ki benim en sevdigim seylerden biridir, hem de protein, demir ve B vitamini deposu. Cevizli incir tatlisi, bitkisel yag ile kavrulmus irmik helvasi gibi opsiyonlar da olabilir. Mevsimine gore ayva tatlisi, kabak talisi da olabilir. Ancak bunlardan sadece meyve tabagi yuzde yuz vegandir, cunku digerlerinde kullanilan seker muhtemelen bildigimiz beyaz toz sekerdir, ki o da vegan degil. Neden mi? Ben de duydugumda cok sasirmistim. Sekerin rafine isleminde kullanilan karbon filtreleri hayvan kemiklerinden elde ediliyor da ondan.
Bir de kebapcilar var. Sasirtici mi? Onunuzde et veya peynir yenmesindne rahatsiz olmuyorsaniz kebapcida bile vegan seyler yiyebilirsiniz. Ornegin izgara sebze tabagi, corba, salata, bulgur pilavi, pilaki gibi genellikle kebaplarin yanina garnitur olarak gelen seyler aslinda hem vitamin acisindan daha zengin hem de daha hafif. Pidecide sebzeli pide yaptirmak da mumkun ancak tereyagi veya peynir yiyemeyeceginizi cok kesin bir dille anlatmaniz gerekiyor.
Bunun disinda bir gozlemim daha var. Her yerde oldugu gibi Turkiye’de de bir vegan olarak doymama olasiliginiz var. Bu yuzden de yaninizda cerez tasimanizi tavsiye ediyorum. Leblebi, badem, findik, ceviz, ve kuru meyveler bazen can kurtariyor.
Uc haftalik bir tatilden sonra Turkiye’de vegan bir turist olmanin oldukca keyifli oldugunu dusunuyorum. Bir vegan olarak zaten garsonlarla uzun muhabbetlere girmeye alismis oldugunuzu farzediyorum 🙂 Yalniz yine de Turkiye’den beklentim daha yuksekti. Ozellikle pilavlarda ve corbalarda bu kadar cok et suyu ve teraygi kullanilmasini beklemiyordum. Ne yapalim? Disarida yemek sozkonusu oldugunda vegan kisi umdugunu degil buldugunu yer.
