Veganlık sadece yiyeceklerle ve kıyafetlerle ilgili bir mesele değildir. Hayvan kullanımını hayatımızdan mümkün olduğu her alanda çıkartmakla yükümlüyüz. Ne yazık ki hayvanlardan elde edilen maddelerin bulunduğu pek çok alan vardır.
Bunları hayatınızdan çıkarmanızın gerekmesi ilk bakışta zorlayıcı gibi gelebilir ama aslında pek de böyle değildir. Zaten bu değişiklikleri bir kez yaptığınızda, artık ne yapmanız gerektiğini biliyor olacaksınız. Bu sayfa da bu bilgileri öğrenirken size yardımcı olmak için var.
Hangi ürünlere dikkat etmeliyim?
- Kişisel bakım ürünleri (şampuan, saç kremi, vücut şampuanı, kuru sabun, sıvı sabun, kolonya, saç boyası, diş macunu gibi.)
- Kozmetik malzemeleri (el kremi, vücut kremi, losyon, makyaj temizleyici, aseton, parfüm, deodorant, roll-on gibi.)
- Makyaj malzemeleri (ruj, far, rimel, fondöten, pudra, göz ve dudak kremi, oje gibi.)
- Güneş koruyucu kremler
- Lateks kondomlar (Lateksi güçlendirmek için pek çok lateks kondoma Kazein [süt ürünü] eklenir. Bu sebeple nonlatex [poliizprenden üretilen] kondomları tercih etmeli ya da üreticiyle bağlantıya geçmeliyiz.)
- Ev temizlik malzemeleri (Çamaşır ve bulaşık deterjanları, yüzey temizleyiciler gibi.)
Hayvan Deneyleri Ne Anlama Geliyor?
Piyasada bulunan pek çok kozmetik ürünü, ev temizlik ürünü ve diğer malzemeler hayvanlar üzerinde denenir. Bu deneyler ürünün göze zararını ölçmekte kullanılan Draize Testi ya da deneye katılan hayvanların %50’sini öldürecek dozun ne olduğunu bulmayı amaçlayan Ortalama Ölümcül Doz Deneyi gibi deneylerdir. Bugün kullandığımız hemen hemen her ham maddenin bu deneylerden en az bir kez geçmiş olduğunun farkında olarak, piyasaya sürülmesi doğrudan hayvan deneylerine katkı sağlayan ürünleri tüketmekten kaçınırız. Günümüzde hayvanların kullanılmadığı pek çok alternatif deney yöntemi mevcuttur ve piyasada hayvanlar üzerinde deney yapmadığını beyan eden üreticiler bulunmaktadır.
Bazen yeni veganlar bir ürünün üzerinde “Cruelty-free” (ing. Zulüm içermez) yazısını gördüklerinde bunu ürünün veganlara uygun olduğuna dair bir ibare zannederler. Ne yazık ki bu yanıltıcı bir etikettir ve tek anlamı ürünün hayvanlar üzerinde denenmemiş olmasıdır. Bu elbette önemli ve gerekli bir özelliktir ancak yeterli değildir. Üzerinde “zulümsüz” yazan ancak içeriğinde süt ürünleri veya hayvansal jelatin barındıran ürünler vardır ve bu bir çelişkidir. Bir ürünle ilgili kontrol etmemiz gereken hem ürünün hayvanlar üzerinde denenmiş olup olmadığıdır hem de içeriğinde hayvansal malzemeler olup olmadığıdır.
Vegan logosu
Bazı temizlik ve kişisel bakım ürünleri üzerlerinde veganlara uygun olduklarına dair ibareler ya da logolar taşırlar. Bu logoların bazılarını çeşitli kurum ve kuruluşlar verir. Bu logoları taşıyan bir ürünün hayvansal ürünler içermemesi ve hayvanlar üzerinde denenmemiş olması gerekmektedir.
Bir ürünün veganlara uygun olduğunu nasıl anlarım?
Bir ürün eğer hayvanlar üzerinde denenmemiş olduğuna dair bir ibareye sahipse ya da üreticiyle iletişime geçip buna dair bilgi aldıysak yapmamız gereken içerik listesini dikkatle okumak ve içerikleri internetten araştırmaktır. Yukarıda saydığımız ürün çeşitlerinde kullanılan ham maddeler yüzlerce olduğundan bunların tam bir listesini hazırlamak oldukça zordur. Ancak bu ürünlerde en sık rastlanan hayvansal ham maddeler lanolin (koyun yağı), jelatin, kazein, donyağı, akamber ve esmeramber (ambergris), balmumu, karmin, isenglass, şellak gibi ürünlerdir.
Peki veganlara uygun ürünlerin bir listesi yok mu?
Duygu Abacı’nın hazırladığı ve sizler için düzenli olarak güncellediği Vegan Kozmetik, Bakım, Temizlik listesini şuradan edinebilirsiniz.
