Vejetaryen beslenmede diyetin temelinde kırmızı et, kümes hayvanları ve balık gibi hayvan etleri yerine tahıllar, kuru baklagiller, soya, sebzeler, meyveler ve yağlı tohumlar gibi bitkisel kaynaklı besinlerin tüketilmesi gelmektedir. Önce vejetaryen sınıflandırmalarını inceleyelim.
Lakto-ovo-vejetaryen: Lakto sütü, ovo ise yumurtayı anlatır ve bu kişiler bitkisel kaynaklı beslenmelerine yumurta ve süt ürünlerini ekleyerek beslenirler ama diyetlerinde et, balık ve kümes hayvanları yoktur. Genel olarak vejetaryenlerin çoğunluğu bu grupta yer almaktadır.
Lakto vejetaryen: Et, balık, kümes hayvanları ve yumurta tüketmezler, diyetlerinde sadece hayvansal kaynak olarak süt vardır.
Vegan veya katı vejetaryen: Et, balık, kümes hayvanları, yumurta, süt, yoğurt, peynir hiçbir hayvansal ürünü yemezler. Veganlar bal dahi yemezler.
Semi vejetaryenlik: Genel bir vejetaryen yeme modelidir. Sadece et, balık ve kümes hayvanlarını bazen tüketirler.
Birçok insan artık daha sağlıklı yaşamak için vejetaryen beslenme tarzında beslenmekte. Bazı bireyler ise dinsel ve manevi değerlerden dolayı vejetaryen beslenme tarzını seçerler.
Sağlık üzerine olan etkileri
Vejetaryen beslenmenin sağlığa olan etkisi dikkatli ve disiplinli programlanmasına bağlıdır. Dikkatli planlanarak uygulanmazsa sağlığa zararlı olabilir. Temelde vejetaryen bir diyet sağlıklı beslenme önerilerini takip ettiği sürece sağlıklıdır. Çünkü sebze, meyveler, kuru baklagiller ve tahıl ürünlerini içerdikleri için yağ oranları düşükken posa miktarı yüksektir. Ancak protein açısından dikkatli, olunmalı ve bitkisel protein kaynakları iyi kullanılmalıdır
Genellikle kalp damar, yüksek kan basıncı, yetişkinlik diyabeti (tip II diyabet), kanser ve şişmanlık vejetaryen olmayan bireylerde daha sık karşılaşılan sağlık problemleridir.
Vejetaryen beslenme tarzına sahip olmak sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürüldüğü anlamına gelmez. Eğer vejetaryen beslenme kötü planlanırsa bazı beslenme yetersizlikleri artar. Vejetaryen diyetin besin değeri bakımından zengin olabilmesi seçilen besinlerle ilişkilidir.
Süt ürünleri ve biraz da yumurta tüketen bir vejetaryen iseniz beslenmenizi planlarken yapmanız gereken şeyler vejetaryen olmayan bireylerinkinden çok farklı değildir. Kolesterolü ve diyetinizle aldığınız doymuş yağı değerlendirme altında tutmanız gerekir.
Veganların beslenme programlarını ise farklı şekilde planlamak gerekmektedir. Vegan olan kişilerin B12 vitamini, D vitamini, kalsiyum, demir ve çinko gibi besin öğelerinin alımında dikkatli davranmalıdır.
PROTEİNİN GETİRDİKLERİ
Genelde vejetaryen olan bireyler için gerekli proteini karşılamakta sorunlar yaşanmaktadır. Meyveler dışındaki diğer bitkisel kaynaklı besinler çok az miktarda olsa da protein içeriğine sahiptirler. Hayvansal kaynaklı besinler proteinin iyi kaynaklarıdır ve bu kaynaklar kullanılmadığı için diyette kuru baklagillere, yağlı tohumlara, tahıllara ve sebzelere yer vermek önemlidir.
